Gmina Prażmów to jedna z najszybciej rozwijających się pod względem demograficznym gmin aglomeracji warszawskiej. Odbywa się on głównie wskutek napływu nowych mieszkańców do nowych domów jednorodzinnych, w tym często o charakterze rezydencjonalnym. Jej głównym bogactwem są unikalne walory przyrodnicze, na które składają się przede wszystkim Chojnowski Park Krajobrazowy oraz rzeka Jeziorka. To jednocześnie gmina o stojąca przed wyjątkowymi wyzwaniami rozwojowymi, zwłaszcza w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej oraz zagospodarowania przestrzennego.

Gmina Dobrzyniewo Duże należy do dynamicznie rozwijającej się aglomeracji białostockiej. Przebiegają przez nią i w jej bliskim sąsiedztwie ważne, krajowe szlaki komunikacyjne, np. droga ekspresowa S8, droga krajowa nr 65 i linia kolejowa nr 38. Co więcej, w najbliższych latach na terenie tej gminy skrzyżują się dwa niezwykle ważne szlaki komunikacyjne o znaczeniu kontynentalnym. Pierwszy z nich to szlak drogowy Via Carpatia prowadzący z Litwy przez Słowację i Węgry, aż do Rumunii, Bułgarii i Grecji, a drugi to szlak kolejowy Rail Baltica wiodący z Finlandii przez Estonię, Łotwę i Litwę do Polski. Do szczególnie ważnych cech tej gminy należą również: wysokie zainteresowanie nią inwestorów, dodatnie saldo migracji, dynamiczny rozwój budownictwa jednorodzinnego, rozwinięte rolnictwo, Puszcza Knyszyńska i inne walory środowiskowe, unikalna historia oraz bogata kultura lokalna. Wszystko to tworzy wiele możliwości rozwojowych, ale również stawia przed władzami wiele poważnych wyzwań. Pragnienie wykorzystania tych możliwości i sprostania wspomnianym wyzwaniom to główne powody, dla których władze tej gminy powierzyły mi sporządzenie jej nowej strategii rozwoju.

Ostrołęka to miasto energetyki oraz zróżnicowanej produkcji stanowiące regionalne centrum rozwoju województwa mazowieckiego i zamieszkiwane przez ponad 50 tys. mieszkańców. Zlokalizowane są tu Elektrownia Ostrołęka oraz średnie i duże przedsiębiorstwa przemysłu budowlanego, celulozowo-papierniczego, rolno-spożywczego i innych. Miasto pełni również ważne, ponadlokalne funkcje administracyjne, handlowo-usługowe, oświatowe, sportowo-rekreacyjne i inne. Szczyci się też ważnym dziedzictwem historycznym i naszą kulturą. Wykorzystanie potencjałów i zapewnienie dobrego standardu życia mieszkańców wymaga jednak od stawienia czoła problemom, np. migracji i trudnościom komunikacyjnym, ale również głębszego włączenia miasta w międzynarodowe powiązania gospodarcze, pozyskania środków z UE, transformacji energetycznej i wielu innych działań.

Gmina Kramsk leży niedaleko Konina (17 km), w sąsiedztwie Lichenia, miejsca kultu maryjnego, odwiedzanego przez pielgrzymów z całego świata, gdzie powstała okazała bazylika, największy kościół w Polsce. Gmina ma charakter rolniczy, ale dzięki pielgrzymkom oraz walorom naturalnym takim jak jeziora, rozwija się w niej turystyka. Z kolei sąsiedztwo z Koninem oraz obecność ważnych, w tym międzynarodowych szlaków komunikacyjnych przyciąga do gminy nowych przedsiębiorców.

Mikołów to miasto województwa śląskiego, położone w bezpośrednim sąsiedztwie Katowic, Tychów i Rudy Śląskiej oraz w pobliżu Gliwic i Zabrza. Wyróżnia się ono na tle aglomeracji śląskiej wyjątkowym połączeniem bogatego zagospodarowania infrastrukturalnego i przemysłowego z wyjątkowymi walorami środowiskowymi, w tym z unikalną florą Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Do jego atutów zalicza się także szlaki komunikacyjne o znaczeniu krajowym i międzynarodowym, dobre usługi społeczne, aktywną kulturę, sport i rekreację, rozwijające się mieszkalnictwo, pozytywne procesy migracyjne i wiele innych. W połączeniu z wysoką aktywnością naszej społeczności, przedsiębiorstw i samorządu, przynosi to stały rozwój tego miasta i wyraźny wzrost jakości życia mieszkańców.

Gmina miejsko-wiejska Syców należy do aglomeracji wrocławskiej i położona jest na trasie drogi ekspresowej S8 łączącej tę aglomerację z aglomeracjami łódzką, warszawską i białostocką, w sąsiedztwie drogi ekspresowej S11, w stosunkowo niewielkiej odległości od drogi ekspresowej S5 oraz autostrady A4, a także na trasie linii kolejowej nr 181 relacji Herby Nowe – Oleśnica. Posiada zatem doskonałe położenie i uwarunkowania logistyczne, ale jednocześnie wyróżniają ją atuty środowiskowe, np.  rozległe bogate przyrodniczo lasy (a w nich m.in. unikalne Arboretum Leśne im. prof. Stefana Białoboka) oraz liczne rzeki i stawy i inne zbiorniki wodne (w tym atrakcyjny Zalew Stradomia Wierzchnia). W połączeniu z dobrym wyposażeniem w infrastrukturę techniczną i społeczną, walory te skłoniły władze do przyjęcia strategii rozwoju Gminy Syców polegającej na rozwoju jej powiązań funkcjonalnych z aglomeracją wrocławską oraz własnych funkcji ponadlokalnych. W rozwoju powiązań funkcjonalnych położono nacisk na wykorzystanie szans rozwojowych, jakie dla tego typu miast przynoszą strukturalne zmiany społeczno-gospodarcze spowodowane pandemią COVID-19. Chodzi tu przede wszystkim o zwiększenie udziału pracy zdalnej mieszkańców Wrocławia, dzięki której część z nich przeprowadzi się do sąsiednich, małych miast dobrze z nim skomunikowanych, a także o zwiększenie popytu mieszkańców Wrocławia na weekendowe usługi rekreacyjne świadczone w niewielkiej odległości od tego miasta. W rozwoju własnych funkcji ponadlokalnych, strategiczny akcent położono na pozyskiwanie średnich i dużych inwestorów zewnętrznych, głównie przemysłowych i logistycznych.

Kozienice to gmina miejsko-wiejska w powiecie kozienickim, którą zamieszkuje ok. 30 tys. mieszkańców. Jej obszar to 245,56 km², z czego 46% to użytki rolne, a 39% to użytki leśne. Jest rozwinięta pod względem rolniczym jednak w jej gospodarce dominuje energetyka ponieważ na jej terenie znajduje się druga co do wielkości elektrownia węglowa w Polsce (moc zainstalowana: 2905 MW) należąca do Enea Wytwarzanie S.A. Jest to przyczyna, dla której Kozienice to jedna z najbogatszych gmin w Polsce.

Mysłakowice to gmina wiejska w powiecie jeleniogórskim, która ma ok. 10 tys. mieszkańców. Posiada unikalne walory turystyczno-rekreacyjne. Na jej terenie znajduje się Park Kulturowy Kotliny Jeleniogórskiej “Dolina Pałaców i Ogrodów”, a w nim, wpisanie ich na listę Pomników Historii, zespoły pałacowo-parkowe w Mysłakowicach, Bukowcu, Karpnikach, Łomnicy, Wojanowie i Bobrowie oraz willa z parkiem „Dębowy Dwór” w Karpnikach. Bogate lasy, górskie i podgórskie ukształtowanie terenu, liczne skałki, punkty widokowe, zabytki sakralne, a także rozwinięta baza turystyczna i niezwykła historia dopełniają jej wyjątkowej atrakcyjności.

Stara Kamienica to gmina wiejska w powiecie jeleniogórskim. Jest rozwinięta rolniczo, przy czym ponad 56% jej powierzchni stanowią użytki rolne. Posiada jednak bardzo dużo turystyczno-rekreacyjnych walorów przyrodniczych, np. górskie i podgórskie ukształtowanie terenu, wiele punktów widokowych, zabytków i obiektów górniczo-przemysłowych stanowiących atrakcje turystyczne, 15 gatunków roślin chronionych, siedliska 70 gatunków ptaków, a także liczne szlaki piesze, ścieżki rowerowe, trasy narciarstwa biegowego (ponad 150 km).

Grębocice to gmina wiejska w powiecie polkowickim. Prawie trzy czwarte jej powierzchni stanowią użytki rolne, a więc rolnictwo odgrywa w jej gospodarce najważniejszą rolę. Niemniej, ze względu na obecność zasobów rudy miedzi oraz towarzyszących im złóż soli i srebra, jej południowo-zachodnia część leży na obrzeżu obszaru górniczego kopalń “Rudna” i “Sieroszowice” należących do KGHM Polska Miedź S.A. Wiąże się z tym także obecność na terenie gminy największego w Europie zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most” o objętości 700 mln m³ i długości zapór 14,3 km. Gmina Rudna posiada też cenne walory turystyczne, jak np.: Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Grodowiec”, rezerwat przyrody „Uroczysko Obiszów”, 83 gatunki ptaków, 600 stanowisk roślin objętych ochroną gatunkową, 663 stanowiska archeologiczne i wiele innych.

Polkowice to gmina miejsko-wiejska w powiecie polkowickim. Jest to jedna z najbogatszych gmin w Polsce ponieważ stanowi ona jeden z głównych ośrodków przemysłowych Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego i ważny obszar działalności KGHM Polska Miedź S.A. W jej gospodarce dominuje zatem górnictwo miedzi i jej przetwarzanie, ale duże znaczenie ma także wydobycie towarzyszących jej soli i srebra. Wiąże się z tym także obecność na terenie gminy największego w Europie zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most” o objętości 700 mln m³ i długości zapór 14,3 km. Ponadto na terenie gminy położona jest podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w której znajdują się m.in. duże zakłady: CCC, Volkswagen Motor Polska, Sitech, Sanden. Ze względu na bardzo wysokie dochody budżetowe Gmina Polkowice oferuje bardzo wysoki standard życia mieszkańców, a jednocześnie bardzo dynamicznie rozwija się zarówno pod względem demograficznym, jak i gospodarczym. Co więcej dzieje się to z maksymalną koncentracją na ochronie zasobów środowiska naturalnego.

Lądek-Zdrój to gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w powiecie kłodzkim. Podstawowymi elementami gospodarki gminy są lecznictwo uzdrowiskowe oraz usługi turystyczno-rekreacyjne. Występują tu radoczynne cieplice siarczkowe i fluorkowe używane w leczeniu chorób reumatycznych, ortopedycznych, neurologicznych i  hormonalnych. Najbardziej reprezentacyjnym sanatorium jest zabytkowy zakład przyrodoleczniczy „Wojciech”. Wśród licznych walorów naturalnych gminy znajdują się góry oraz skupiska skalne, bogata flora (głównie lasy) i fauna, w tym wiele gatunków chronionych, rzeka Biała Lądecka oraz jej dopływy, duża baza noclegowa i gastronomiczna, wielokulturowe dziedzictwo przeszłości, szlaki (trasy) rowerowe, piesze, narciarskie i konne, arboretum, parki, obiekty sakralne, baza agroturystyczna i wiele innych.

Bogatynia to gmina miejsko-wiejska w powiecie zgorzeleckim. Z uwagi na bogate pokłady węgla brunatnego, dominującą gałęzią gospodarki gminy jest przemysł wydobywczy i energetyczny, który powoduje, że gmina ta należy do najbogatszych w Polsce. Reprezentują go kopalnia PGE GiEK S.A. Oddział KWB „Turów” i PGE GiEK S.A. Elektrownia „Turów” wraz z szeregiem spółek obsługujących te przedsiębiorstwa. Firmy te zatrudniają łącznie ok. siedem tysięcy pracowników. Funkcję uzupełniającą w gospodarce gminy pełni rolnictwo.

Stronie Śląskie to gmina miejsko-wiejska w powiecie kłodzkim, którą zamieszkuje ok 8 tys. mieszkańców. Jej powierzchnia wynosi 146,42 km², z czego 77% to użytki leśne, a prawie 23% użytki rolne. Gmina posiada bardzo atrakcyjne walory turystyczno-rekreacyjne jak np. Jaskinia Niedźwiedzia, kilka rezerwatów i Śnieżnicki Park Krajobrazowy, Góry Bialskie i Masyw Śnieżnika, kompleksy narciarskie „Czarna Góra” i „Kamienica”, Stara Kopalni Uranu w Kletnie i szereg obiektów zabytkowych.

Długołęka jest najludniejszą gminą wiejską w Polsce, położoną w powiecie wrocławskim i należącą do aglomeracji wrocławskiej. Jej gospodarka ma wielofunkcyjny charakter i jest ściśle powiązana z sąsiedztwem Wrocławia. Z tego też powodu do gminy dynamicznie napływa szereg średnich i dużych inwestorów oraz migrujący mieszkańcy Wrocławia i innych miejscowości pragnący zamieszkiwać w jego sąsiedztwie, co związane jest z intensywnym budownictwem deweloperskim. Jednocześnie gmina szczyci się licznymi i bogatymi w ryby zbiornikami wodnymi, ośrodkami jeździeckimi, trasami rowerowymi i obiektami zabytkowymi.

Marciszów to gmina wiejska w powiecie kamiennogórskim. Obok rolnictwa (użytki rolne stanowią 53% powierzchni gminy) rozwija się w niej przetwórstwo oraz turystyka. Tę ostatnią stymuluje duża powierzchnia lasów oraz sieć szlaków turystycznych. Na obszarze gminy usytuowany jest Rudawski Park Krajobrazowy ze słynnymi Kolorowymi Jeziorkami, które powstały w miejscu wyrobisk dawnych kopalni pirytu. Na terenie gminy znajdują się również interesujące zabytki, w tym Pałac w Ciechanowicach.

Stanowi ona ponadlokalny ośrodek usługowo-handlowy i przemysłowy. Zlokalizowane są w niej istotne zakłady przemysłu ceramicznego, szklarskiego, budowlanego, kosmetycznego, spożywczego, chemicznego i maszynowego. Na jej terenie utworzono podstrefę Nowogrodziec Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości S.A. W gospodarce gminy coraz większą rolę odgrywa jednak turystyka i rekreacja. Gmina posiada ciekawe zasoby leśne, bogate w faunę rzeki Kwisa i Iwnica, zabytki sakralne, przemysłowe i wiele innych atrakcji.

Przemków to gmina miejsko-wiejska w powiecie polkowickim. Jest położona na skraju Borów Dolnośląskich i w pobliżu silnie uprzemysłowionego zagłębia miedziowego oraz dużych zakładów legnickiej specjalnej strefy ekonomicznej. Z uwagi na urozmaicony krajobraz naturalny, bogate zasoby leśne oraz wysoki poziom czystości środowiska naturalnego cały obszar gminy został objęty ochroną Przemkowskiego Parku Krajobrazowego. Istotną rolę w jej gospodarce odgrywa rolnictwo, a także rybactwo. Ponad 8% powierzchni gminy to wody, m.in. znane Stawy Przemkowskie.

Wądroże Wielkie gmina wiejska w powiecie jaworskim. Jest to gmina typowo rolnicza, a użytki rolne stanowią 80% jej powierzchni. Rolnictwo ma charakter wysokotowarowy i obejmuje stosunkowo dużo działów produkcji rolnej. Niemniej, ze względu na położenie gminy na trasie autostrady A4, jej rozwój kierunkuje się również na przemysł. Dlatego najatrakcyjniejsze logistycznie tereny włączono do Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK.

Węgliniec to gmina miejsko-wiejska w powiecie zgorzeleckim. Jest to jedna z najbardziej zalesionych gmin w Polsce. Użytki leśne stanowią aż 82% jej powierzchni i są to Bory Dolnośląskie. Dlatego w jej gospodarce dominującą rolę odgrywa leśnictwo, przetwórstwo runa leśnego i łowiectwo, a w coraz większym stopniu turystyka i rekreacja. Istotną rolę odgrywa również transport ze względu na fakt położenia na terenie gminy ważnego węzła kolejowego. Na jej terenie eksploatuje się także cenne złoża iłów ceramiki budowlanej, kwarcoplast, kruszywa, żwiry i kaolin. Co więcej znajdują się w niej bogate, lecz nie eksploatowane złoża węgla brunatnego.

Jelenia Góra to miasto na prawach powiatu w województwie dolnośląskim. Jest to miasto wielofunkcyjne z rozwiniętymi funkcjami przemysłowymi, akademickimi, handlowo-usługowymi, logistycznymi i administracyjnymi. Spośród innych miast średniej wielkości wyróżnia je obecność na jego terenie Uzdrowiska Cieplice, a także Karkonoskiego Parku Narodowego i szeregu innych, cennych obiektów i obszarów przyrodniczych. W połączeniu z niezwykle bogatą historią, wielonarodową kulturą oraz licznymi obiektami zabytkowymi sprawia to, że Jelenia Góra pełni również ważne funkcje lecznicze i turystyczno-rekreacyjne.

Bolków to gmina miejsko-wiejska w powiecie jaworskim. W strukturze gospodarczej tej gminy wyróżniają się: rolnictwo (użytki rolne stanowią 62% powierzchni gminy), leśnictwo (użytki leśne – 29%) oraz usługi turystyczno-rekreacyjne. Główną atrakcją turystyczną gminy jest Zamek Bolków. Ze względu na swoją architekturę oraz położenie zamek ten uchodzi za jeden z najbardziej okazałych i interesujących zabytków tego typu w Polsce. Ważnymi atrakcjami są także „Wzgórze Ryszarda” oraz kompleks stawów „Bronikowo”, a także wiele gatunków roślin oraz obiektów przyrody nieożywionej (zwłaszcza skał pochodzenia wulkanicznego).

Sulików to gmina wiejska położona w powiecie zgorzeleckim. Dominuje w niej rolnictwo (użytki rolne stanowią 74% jej powierzchni), niemniej posiada ona szereg walorów przyrodniczych i historycznych, przez co rozwija się w niej turystyka i rekreacja. Są to zasoby leśne, liczne stawy, rzeki i zabytki. Szczególną rolę odgrywa w niej zabudował i kultura łużycka.

Rudna to gmina wiejska powiecie lubińskim. Ponad połowę jej powierzchni stanowią użytki rolne, a więc rolnictwo odgrywa istotną rolę w jej gospodarce. Niemniej, ze względu na obecność zasobów rudy miedzi i KGHM Polska Miedź SA, bardzo ważną rolę w jej gospodarce odgrywa górnictwo i związany z nim przemysł przetwórczy. Z nim wiąże się obecność na terenie gminy największego w Europie zbiornika odpadów poflotacyjnych “Żelazny Most” o objętości 700 mln m³ i długości zapór 14,3 km. Z nim wiążą się także wysokie dochody budżetu gminy pozwalające zapewnić wysoki standard usług komunalnych, niskie opłaty za media, w pełni bezpłatną opiekę przedszkolną, nowoczesne i znakomicie wyposażone szkoły czy ośrodki zdrowia z najwyższej klasy sprzętem diagnostycznym. Wszystkie miejscowości mają sieć wodną, kanalizacyjną, gazową i energetyczną. Tereny sportowe i rekreacyjne zlokalizowane są we wszystkich miejscowościach gminy (korty tenisowe, kryta sportowa pływalnia, nowoczesne boiska i in.).

Wojcieszów to gmina miejska w powiecie złotoryjskim. Jest lokalnym ośrodkiem przemysłowo-usługowym. Funkcjonują tu zakłady wapiennicze, przemysł drzewny i spożywczy. Coraz większe znaczenie ma jednak wykorzystanie jego walorów turystyczno-rekreacyjnych. Obok bogatych zasobów przyrodniczych i atrakcyjnego, górskiego ukształtowania terenu, znajdują się tu interesujące: 5 pałaców, zespół dworski, parki, szlaki piesze i rowerowe.

Świerzawa to gmina miejsko-wiejska w powiecie złotoryjskim. Jest to gmina o rozwiniętych funkcjach rolniczych (użytki rolne stanowią 63%) jej powierzchni. Miasto Świerzawa jest zatem głównie ośrodkiem usługowo-handlowym dla rolniczej okolicy, ale jest też miasteczkiem historycznym z licznymi obiektami zabytkowymi.  W połączeniu z cennymi walorami przyrodniczymi (pałacami, kościołami, lasami itp.) powoduje to, że władze gminy intensywnie stymulują rozwój jej nowych funkcji turystyczno-rekreacyjnych.

Gmina Janowice Wielkie to gmina wiejska w powiecie jeleniogórskim. Jest to gmina typowo turystyczna z ważnym udziałem rolnictwa i leśnictwa. Do najważniejszych walorów tej gminy zalicza się góry Rudawy Janowickie, które są bogate w różne formy skalne, liczne szlaki piesze, rowerowe i konne, rzeka Bóbr, Rudawski Park Krajobrazowy i inne tereny leśne, wiele obiektów zabytkowych i bogatą faunę. Ponadto gmina ta ma niezwykle bogatą historię i wielonarodowe dziedzictwo kulturowe. Uzupełnieniem tych funkcji jest nowoczesny przemysł motoryzacyjny zlokalizowany w lokalnej podstrefie Kamiennogórskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości.

Lubawka to gmina miejsko-wiejska w powiecie kamiennogórskim. Jej gospodarka zdominowana jest przez rolnictwo (użytki rolne stanowią 50% jej powierzchni) i leśnictwo (użytki leśne stanowią 42%). Gmina posiada jednak unikalne walory turystyczno-rekreacyjne, jak np.: Kościół parafialny Świętej Rodziny i inne kośioły, Domki Tkaczy “Dwunastu Apostołów” i Siedmiu Braci” (osiedle tkaczy adamaszku), Wzgórza Bramy Lubawskiej, Dolina Bobru i Zbiornik Bukówka oraz Góry Krucze.

Radwanice to gmina wiejska w powiecie polkowickim. Jest to typowa gmina rolnicza, a 77% jej powierzchni stanowią użytki rolne. Mimo, iż nie jest to gmina o wysokich dochodach własnych, dynamicznie się rozwija dzięki wysokiej aktywności jej władz, zwłaszcza w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. W 2011 r. ,,Rzeczpospolita” opublikowała ranking ,,Europejski samorząd” oceniający pozyskiwanie funduszy unijnych, w którym gmina ta zalazła się na II miejscu w Polsce.

Chocianów to gmina miejsko-wiejska w powiecie polkowickim. Na jej strukturę gospodarczą składa się głównie rolnictwo, leśnictwo i przemysł. Na terenie gminy znajdują się cenne zabytki architektury, np.: zespoły pałacowo-parkowe w Chocianowie, Parchowie i Żabicach, dwór i drewniany wiatrak w Chocianowcu, kościoły w Chocianowie i Trzebnicach, a także dawne protestanckie kościoły graniczne w Pogorzeliskach i Trzmielowie. Turystyka i rekreacja nie stanowią jednak ważnej gałęzi gospodarki gminy.

Podgórzyn o gmina wiejska w powiecie jeleniogórskim. Jest to gmina o dominujących, dobrze rozwiniętych funkcjach turystyczno-rekreacyjnych, bazujących na wielu walorach przyrodniczych (np. Karkonoski Park Narodowy, Stawy Podgórzyńskie), górskich (np. Karkonosze, wodospady), historycznych (np. pałace, domy tyrolskie) i infrastrukturalnych (np. ścieżki piesze, rowerowe, konne, obiekty noclegowe, gastronomiczne, rozrywkowe).

Pieńsk to gmina miejsko-wiejska w powiecie zgorzeleckim. Jest to przygraniczna gmina o dominujących funkcjach rolniczych i leśnych., ale posiada także tradycje przemysłowe, które związane są przede wszystkim ze szklarstwem.

Jeżów Sudecki to gmina wiejska w powiecie jeleniogórskim. W jej gospodarce ważną rolę odgrywa rolnictwo, niemniej gmina ta jest znana ze swych niezwykle atrakcyjnych, unikalnych walorów turystyczno-rekreacyjnych. Jest ona bowiem położona w Górach Kaczawskich odznaczających się bogactwem form morfologicznych, a poza tym ma bardzo bogatą historię sięgającą początków XIII w. Wspaniałe zabytki znajdujące się na terenie gminy stanowią świadectwo wielowiekowej historii, jak np. „Krzyż Kozacki”, „Dom Gwarków” i Wieża Rycerska. Ponadto na jej terenie znajduje się słynna Góra Szybowcowa z lotniskiem, której zbocza to raj dla lotniarzy i paralotniarzy. Na przeciwległym wzgórzu w Dziwiszowie – Łysej Górze znajduje się dośnieżany stok z 4 wyciągami narciarskimi. Jednym z najpiękniejszych miejsc w gminie jest także schronisko „Perła Zachodu” w Siedlęcinie, położone nad urokliwym jeziorem Modrym w Parku Krajobrazowym Doliny Bobru – rozciąga się na powierzchni 1 794 ha oraz w naturalnych zespołach lasów Gór Kaczawskich.

Dobromierz to gmina wiejska w powiecie świdnickim. Dominującą funkcją tej gminy jest rolnictwo, a użytki rolne stanowią niemal 3/4 jej powierzchni. Ważny jest także przemysł związany z występującymi na jej terenie, bogatymi złożami granitu. Jego wydobycie odbywało się w niej już w XIX w., a obecnie na terenie gminy działa 6 dużych kamieniołomów oraz kilkadziesiąt małych zakładów kamieniarskich. Gmina posiada także malownicze tereny, które rozpościerają się od dużego, sztucznego zbiornika wody pitnej do otuliny Książańskiego Parku Krajobrazowego. Atrakcjami są także zabytki, przede wszystkim liczne zespoły pałacowo-parkowe i kościoły, a także chronione, rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Niemniej działalność turystyczno-rekreacyjna nie jest istotnie rozwinięta.

Wronki gmina miejsko-wiejska w powiecie szamotulskim. Jest zwykle kojarzona ze znajdującym się w niej największy w Polsce zakładem karnym. Wronki to jednak gmina o dominujących funkcjach przemysłowych z nowoczesnymi zakładami stosującymi technologie na światowym poziomie, w tym Amica S.A. Ponadto funkcjonuje w niej znany pierwszoligowy klub piłkarski Amica Wronki, ale mało kto spoza gminy wie, że działa w niej jeszcze kilkanaście innych drużyn piłkarskich. Warto także odnotować, że gmina leżą nad Wartą, na skraju Puszczy Noteckiej, co przyczynia się do rozwoju jej funkcji turystyczno-rekreacyjnych, w tym np. grzybiarstwa, a dzięki idealnym do niego warunkiem jest zwana „Krainą Tysięcy Grzybów”.

Dzierżoniów to gmina miejska położona w powiecie dzierżoniowskim. Jest to ponadlokalny ośrodek handlowo-usługowy i administracyjny, a przede wszystkim przemysłowy. Kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego miasta ma istnienie podstrefy Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK, która przyciągnęła wielu nowoczesnych inwestorów, a także Dzierżoniowskiego Parku Przemysłowego.

Starachowice to gmina miejska w powiecie starachowickim, stanowiąca ważny ośrodek administracyjno-przemysłowy. Głównymi pracodawcami w mieście są między innymi: MAN Bus Sp. z o.o.,PKC Group, Cersanit, Cerrad, Gerda, Perfopol, Odlewnie Polskie S.A., Animex, LSC Communications, PERFECT Sp. z o.o. i wiele innych mniejszych przedsiębiorstw. Swą dzisiejszą dobrą sytuację ekonomiczną gmina ta w znacznym stopniu zawdzięcza Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Starachowice”.