Gmina Marciszów – przełamać obawy i niemoc by zyskać rozwójGdy trzeba przekonać do innego spojrzenia
Są małe, wiejskie gminy, gdzie żyje się powoli, a zmiany napotykają na opór wynikający z obaw, przyzwyczajeń, prywaty i ogólnej niemocy. Choć chwilowo bolą, są jednak konieczne by się rozwijać. Zwłaszcza gdy się widziało i chce czegoś więcej.
W 2003 r. zrozumiały to władze gminy Marciszów. Utrzymanie wielu małych szkół, urzędu gminy i innych jednostek w starych, niefunkcjonalnych, energochłonnych budynkach kosztowało krocie. Brakowało więc pieniędzy na inwestycje. Zmiany jednak blokowano, ale dzięki strategii udało się je przeprowadzić.
wyzwanie
Na początku XXI w. sytuacja samorządu gminy Marciszów nie była dobra. Jednostki gminy, tzn. urząd gminy, szkoły, przedszkole, świetlice, biblioteka, ośrodek pomocy społecznej i inne, rozproszone były po całym jej terenie. Każda z nich miała zatem swoją obsługę techniczno-administracyjną. Co więcej, wszystkie te jednostki zlokalizowane były w starych, zdekapitalizowanych, niefunkcjonalnych i energochłonnych budynkach. W efekcie, jakość usług świadczonych w nich dla mieszkańców była obniżona (np. szkoły pozbawione były zaplecza sportowego), a koszty utrzymania bardzo wysokie. W budżecie gminy permanentnie brakowało zatem pieniędzy na wszelkie prorozwojowe inwestycje. Brakowało nawet na kilkunastoprocentowe udziały własne w projektach finansowanych z funduszy Unii Europejskiej. Zdawano sobie też sprawę, że na udziały te będzie brakować również za kilka lat, gdy Polska wejdzie do Unii i zaczną z niej napływać znacznie większe pieniądze. Gdy ten finansowy kryzys nabrzmiał postanowiono dokonać zmian, a wcześniej je odpowiednio zaplanować. Okazało się jednak, że duża część mieszkańców, pracowników wspomnianych jednostek, a i niektórzy radni są przeciw zmianom. Argumentowali to niewielką odległością jaką pokonują dzieci w drodze do szkół, koniecznością utrzymania urzędniczych miejsc pracy i wieloletnimi przyzwyczajeniami. Konflikt narastał, aż postanowiono sięgnąć po pomoc eksperta zewnętrznego, który znajdzie rozwiązanie dla tej sytuacji.
Wyzwanie polegało zatem na tym by zbudować i wdrożyć strategię rozwoju zawierającą taki program restrukturyzacji jednostek gminy, który przyniesie przekonujące korzyści dla wszystkich stron. Inaczej mówiąc, wyzwanie polegało na zbudowaniu strategii restrukturyzacyjnego paktu dla gminy.
strategia
Prace rozpoczęliśmy od cyklu warsztatów strategicznych, do uczestnictwa w których zaprosiliśmy wszystkie zainteresowane strony. Obok ogólnego omówienia problemów i możliwości rozwojowych gminy, chodziło w nich głównie o to by wzbudzić wiarę w możliwość rozwoju gminy, a także by dokładnie dowiedzieć się co budzi największe obawy przed kompleksową restrukturyzacją, a następnie zdobyć zaufanie i znaleźć kompromis korzystny dla wszystkich. Mimo, iż było trudno zaufanie i kompromis udało się osiągnąć. Następnie analizowaliśmy liczne warianty restrukturyzacji jednostek mieszczące się w ramach zawartego kompromisu. Ustaliliśmy także zakres społecznego monitoringu i dialogu w realizacji tego planu, by podtrzymywać i rozwijać wspomniane zaufanie.
Opracowana tak strategia zakładała przeniesienie kilkunastu jednostek gminy z różnych miejscowości do zupełnie nowego kompleksu budynków, zlokalizowanego we wsi Marciszów, który będzie zaczątkiem centrum przyszłego miasta. Miało to zredukować koszty, a jednocześnie podnieść jakość ich funkcjonowania. Strategia zakładała też, że w kolejnych latach, inwestycje infrastrukturalne sfinansowanie dzięki oszczędnościom powstaną w pierwszej kolejności we wsiach “pokrzywdzonych” utratą szkół. Strategia zakładała również, że oszczędności zostaną zainwestowane w rozwój ponadlokalnych funkcji turystyczno-rekreacyjnych gminy. Gmina ta posiada bowiem wiele walorów przyrodniczych.
W strategii znalazły się zatem zadania takie jak:
- budowa nowego centrum oświatowo-administracyjnego w Marciszowie,
- zwiększenia racjonalności przestrzennego rozlokowania gminnych placówek szkolnych – reorganizacja sieci szkół,
- rozbudowa infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej wg. przyjętej koncepcji i harmonogramu we wsiach: Domanów, Nagórnik, Pastewnik, Pustelnik, Świdnik i Wieściszowice,
- rozbudowa turystyczno-rekreacyjnych ścieżek rowerowych, szlaków pieszych, oznakowania informacyjnego i parkingów przy atrakcjach przyrodniczych,
- stworzenie systemu dialogu publicznego i informowania społeczności lokalnej o działalności władz gminy.
rezultaty
Nowoczesny kompleks oświatowo-administracyjny powstał w ciągu następnych 3 lat. Mieści się w nim dziś urząd gminy, ośrodek zdrowia, szkoła podstawowa, zakład gospodarki komunalnej, przedszkole, biblioteka i ośrodek pomocy społecznej. Obok znajduje się centrum kultury. Uzyskane oszczędności zostały wykorzystane zgodnie z planem na realizację inwestycji infrastrukturalnych i proturystycznych. Szczegóły osiągniętych rezultatów przedstawia zamieszczony niżej film. Sukces we wdrażaniu strategii spowodował, iż dwie kolejne strategie rozwoju tej gminy, włącznie z obecnie obowiązującą, zostały ponownie mnie powierzone do wykonania.
Zobacz moje referencje za realizację tego projektu konsultingowego.
Trenuję mój model sztucznej inteligencji na bazie GPT-4o, którego zadaniem będzie doradzanie władzom gmin/miast w podejmowaniu strategicznych decyzji.
Niektórzy włodarze gmin/miast (i nie tylko), mówiąc o realizowanych inwestycjach i innych projektach, często bardzo akcentują, jak wiele one kosztowały, lub będą kosztować, a pomijają inne aspekty.
Wywiad z Leonel Correia da Silva, Burmistrzem Câmara de Lobos, jednej z gmin Madery, uświadomił mi, że gwałtowny napływ inwestycji i ruchu turystycznego może być wyzwaniem nawet na odległych, oceanicznych wyspach, jeśli tylko są atrakcyjne dla świata i wystarczająco z nim połączone.
Ostatnio ze strategii szkoliłem władze i kierownictwo Gmina Pielgrzymka. Serdeczni, zaangażowani ludzie, z którymi świetnie mi się pracowało. No i nieźle pośmialiśmy się przy niektórych przykładach z samorządowego życia 🙂 A jak tu się kreuje rozwój?
Szkolenia nt. budowy i wdrażania strategii rozwoju gmin, czyli nt. zarządzania strategicznego rozwojem gmin, to szkolenia najważniejsze dla ich władz.
Dzięki doświadczeniu w strategiach rozwoju gmin/miast, w tym roku już drugi raz powołano mnie na eksperta Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych.
„Trzeba biec tak szybko, jak się potrafi, żeby zostać w tym samym miejscu. Jeżeli chce się znaleźć w innym miejscu, trzeba biec co najmniej dwa razy szybciej!” powiedziała Czerwona Królowa z “Alicji w Krainie Czarów” autorstwa L. Carrolla, wykładowcy Uniwersytetu Oksfordzkiego. I miała wiele racji.
Trwają prace nad Strategią Rozwoju Wrocławia w perspektywie 2050 roku. To SUPERWAŻNY plan, który przesądzi nie tylko o kierunkach rozwoju Wrocławia, ale wpłynie też na rozwój aglomeracji wrocławskiej, a nawet i regionu.
Gdy w lutym 2023 kończyłem dwudniowe szkolenie nt. zarządzania strategicznego rozwojem miasta dla władz i kierownictwa Miasto Jelenia Góra, Pan Prezydent Jerzy Łużniak zapytał mnie: “Wesprze Pan nas w budowie nowej Strategii?”
Czy publicznego zarządzania strategicznego można się nauczyć?Czy raczej jednak trzeba się z talentem do tego urodzić?
WSZYSCY potrzebujemy wykształconych władz publicznych oraz urzędników, i to na wszystkich szczeblach, od państwowego, a na gminnym kończąc.
“Zarządzaj sprawami publicznymi tak, jakbyś nie miał prywatnych interesów” oraz “Wolności nie można sprzedać za całe złoto świata”. Te dwa motta, widniejące (do dziś) na historycznych budynkach władz Republiki Dubrownickiej, wraz z doskonałym zarządzaniem strategicznym, przyniosły jej kilkusetletni dobrobyt i niekwestionowaną potęgę.
Podczas European Economic Congress Katowice, Poland będę miał zaszczyt wręczać nagrody laureatom TOP Inwestycje Komunalne. To ogólnopolski konkurs na najbardziej prorozwojowe, odważne, strategiczne inwestycje gmin, powiatów i województw. My, jako Rada Konsultacyjna swych faworytów już wybraliśmy, ale liczy się też Wasze zdanie
Jednym z warunków opracowania dobrej strategii, jest wysłuchanie mieszkańców i przedsiębiorców, zwłaszcza liderów i decydentów.
Nie tylko opracowuję strategie rozwoju gmin. Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast dają mi także do recenzji ich projekty. Ostatnio robiłem dwie.
Do Sejmu wpłynął właśnie projekt nowelizacji ustawy *Prawo ochrony środowiska* zobowiązujący władze gmin, by w swych strategiach wyznaczały nie tylko społeczne, gospodarcze i przestrzenne cele strategiczne, ale także „klimatyczno-środowiskowe”!
Roseto to małe miasto w USA, które w XX w. dziwiło naukowców. Śmiertelność jego mieszkańców, włoskich migrantów, była niższa o ok. 1/3 od przeciętnej. Fenomenu tego długo nie dawało się wyjaśnić.
Niedawna nowelizacja ustawy przesądziła, że PLAN OGÓLNY uwzględnia (w szczególności) politykę przestrzenną gminy określoną w strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego gmin.
W ramach moich podróży w poszukiwaniu rozwoju lokalnego oraz inspiracji samorządowych, miałem zaszczyt i przyjemność rozmawiać o maltańskich samorządach z p.o. Prezydenta Malty Prof. Frank Bezzina oraz z Dyrektorem Generalnym ds. Samorządów w Kancelarii Premiera Malty Natalino Attard.
Wiele się dzieje w polityce, prawie, gospodarce, technice, społeczeństwie, środowisku itd. Jak się w tym odnaleźć ze swoją gminą / miastem? Jaką jej/jego strategię rozwoju opracować, uchwalić i realizować?