Gmina Polkowice – uniezależnić się od miedzi i żyjąc dostatnio wciąż się rozwijaćPracując dla samorządowego lidera
Pełne i trwałe uzależnienie gminy od górnictwa, nawet jeśli przez jakiś czas zapewnia bogactwo, zawsze kończy się kryzysem. Wszystkie złoża kiedyś się kończą lub ich wydobycie przestaje być opłacalne. Strategia Polkowic chroni je przed tym scenariuszem.
Władze Polkowic uświadomiły to sobie już w latach 90′. Dlatego jako pierwsze w Polsce postanowiły przyjąć odpowiednią strategię rozwoju, powierzając mi kierowanie pracami nad nią i opracowanie jej tekstu. Udało się w pełni, a wszystkie 4 kolejne strategie Polkowic, włącznie z obecną, są też mego autorstwa.
wyzwanie
Na początku lat 90′ Polkowice wcale nie były gminą zamożną. Szybko jednak zaczęły się bogacić dzięki rudzie miedzi i podatkom płaconym do budżetu gminy przez duże, eksploatujące ją przedsiębiorstwo KGHM “Polska Miedź” S.A. Wysokie dochody zaczęto przeznaczać na drogi, komunalne mieszkania, obiekty sportowe, kulturalne, na rekreację, bezpieczeństwo, pomoc społeczną itp. Mieszkańcy oczywiście z radością przyjęli nagłą, dużą poprawę usług publicznych i ogólnych warunków życia. Wkrótce jednak władze zdały sobie sprawę, że gmina wprawdzie dynamicznie się rozwija, ale rozwój ten jest uzależniony nie tylko od jednej branży (górnictwa), ale i od jednej firmy (KGHM PM S.A.), a jej ewentualny kryzys rozwój ten zatrzyma, a nawet cofnie, powodując ogromne rozczarowanie społeczne. Zdano sobie również sprawę, iż wcześniej czy później stanie się to i bez kryzysu, gdy ruda miedzi po prostu się skończy.
Wyzwanie polegało zatem na tym by zbudować i wdrożyć taką strategię rozwoju gminy, w której dzisiejsze, ponadprzeciętne dochody wykorzystane zostaną na zapewnienie trwałości tego rozwoju, ale przy jednoczesnym zapewnieniu bardzo dobrych usług publicznych, do których społeczność zdążyła się już przyzwyczaić. Co więcej, wszystko to w sytuacji gdy samorządowe planowanie strategiczne dopiero w Polsce raczkowało…
strategia
W pracach nad strategią postanowiono wykorzystać metodę planowania partycypacyjnego. Powołano zatem duży zespół lokalnych liderów, reprezentujących biznes, różne organizacje, instytucje i miejscowości gminy oraz grupy społeczne i zawodowe. Powołano także zespół najlepszych ekspertów samorządowych, profesorów i branżowych specjalistów. Mnie powierzono koordynowanie ich prac, moderowanie spotkań warsztatowych i przygotowanie tekstu strategii.
Opracowana strategia zakładała wieloletnią koncentrację samorządu na przełamaniu pełnej dominacji przemysłu miedziowego w gospodarce gminy poprzez stymulowanie rozwoju innych, alternatywnych, ale również przemysłowych branż, które miały przejąć na siebie rolę motorów rozwoju gdy górnictwo przygaśnie. Cel ten zaplanowano osiągnąć dzięki inwestorom zewnętrznym, zwłaszcza zagranicznym. W strategii znalazło się zatem wiele realizujących ten cel, ambitnych zadań, np.:
- infrastrukturalne i prawne przygotowanie rozległych terenów inwestycyjnych,
- ich międzynarodowa promocja,
- pozyskanie dla części tych terenów podstrefy specjalnej strefy ekonomicznej,
- przygotowanie procedur i urzędników do obsługi zagranicznych inwestorów,
- rozwój innych niż “miedziowe” kwalifikacji zawodowych mieszkańców,
- rozwój usług publicznych ważnych z punktu widzenia inwestorów zagranicznych.
Równie ważny był społeczny konsensus zbudowany wokół strategii. Swoisty wielostronny pakt dla gminy Polkowice, w którym wszyscy zaproszeni do prac nad nią zgodzili się, że teraz niezbędna jest zmiana struktury wydatków gminy poprzez wzrost udziału wydatków progospodarczych, by w przyszłości mieć przemysły alternatywne do miedziowego. Zaakceptowano bowiem ideę, że ten dzisiejszy progospodarczy wysiłek i związane z nim ograniczenia w bieżącej konsumpcji, zaprocentują w przyszłości trwałym rozwojem społeczno-gospodarczym i wysoką jakością życia mieszkańców.
rezultaty
Budowanie nowych gałęzi gospodarki to zadanie na wiele lat. Niemniej, już w pierwszych latach wdrażania strategii osiągnięto wiele sukcesów, w tym najważniejszy – zaczęli napływać inwestorzy zagraniczni. Dlatego kolejne, zaktualizowane strategie, uchwalane przez Radę Miejską co kilka lat zachowały ten cel strategiczny. Dziś gmina Polkowice posiada już wiele zakładów przemysłowych z branż innych niż “miedziowa”. Zainwestowały tu amerykańsko-kanadyjski Royal Europa, niemieckie Volkswagen i Sitech, austriacki TCM, japoński Sanden, szwajcarski Oerlikon, ale także polskie CCC i wiele innych. Co więcej są to w zdecydowanej większości przedsiębiorstwa nowoczesne, innowacyjne, globalne i dynamicznie rozwijające się. Udział osób w nich zatrudnionych zbliża się do 40% co świadczy o prawidłowym rozwoju “pozamiedziowych” filarów gospodarki.
Co więcej gmina osiąga spektakularne wyniki rozwojowe również na innych polach. Jest oceniana nie tylko jako wciąż jedna z najbogatszych, ale i najlepiej zarządzanych oraz rozwijających się we w pełni zrównoważony sposób. Jako przykład takich ocen można wskazać Ranking Politechniki Warszawskiej Jednostek Samorządu Terytorialnego Zrównoważonego Rozwoju. Wśród wielu publikacji opisujących strategie gminy Polkowice, jej realizację i osiągnięte efekty warto polecić serię 9 książek stanowiących wynik projektu naukowo-badawczego pt. “Rozwój społeczno-gospodarczy Polkowic w latach 1990-2010” przeprowadzonego przez Dolnośląską Wyższą Szkołę Przedsiębiorczości i Techniki. Polecam także moje publikacje opisujące ten wzorcowy, strategiczny sukces samorządowy.
Zobacz moje referencje za realizację tego projektu konsultingowego.
Podczas European Economic Congress Katowice, Poland będę miał zaszczyt wręczać nagrody laureatom TOP Inwestycje Komunalne. To ogólnopolski konkurs na najbardziej prorozwojowe, odważne, strategiczne inwestycje gmin, powiatów i województw. My, jako Rada Konsultacyjna swych faworytów już wybraliśmy, ale liczy się też Wasze zdanie
Jednym z warunków opracowania dobrej strategii, jest wysłuchanie mieszkańców i przedsiębiorców, zwłaszcza liderów i decydentów.
Nie tylko opracowuję strategie rozwoju gmin. Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast dają mi także do recenzji ich projekty. Ostatnio robiłem dwie.
Do Sejmu wpłynął właśnie projekt nowelizacji ustawy *Prawo ochrony środowiska* zobowiązujący władze gmin, by w swych strategiach wyznaczały nie tylko społeczne, gospodarcze i przestrzenne cele strategiczne, ale także „klimatyczno-środowiskowe”!
Roseto to małe miasto w USA, które w XX w. dziwiło naukowców. Śmiertelność jego mieszkańców, włoskich migrantów, była niższa o ok. 1/3 od przeciętnej. Fenomenu tego długo nie dawało się wyjaśnić.
Niedawna nowelizacja ustawy przesądziła, że PLAN OGÓLNY uwzględnia (w szczególności) politykę przestrzenną gminy określoną w strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego gmin.
W ramach moich podróży w poszukiwaniu rozwoju lokalnego oraz inspiracji samorządowych, miałem zaszczyt i przyjemność rozmawiać o maltańskich samorządach z p.o. Prezydenta Malty Prof. Frank Bezzina oraz z Dyrektorem Generalnym ds. Samorządów w Kancelarii Premiera Malty Natalino Attard.
Wiele się dzieje w polityce, prawie, gospodarce, technice, społeczeństwie, środowisku itd. Jak się w tym odnaleźć ze swoją gminą / miastem? Jaką jej/jego strategię rozwoju opracować, uchwalić i realizować?
Mało co może tak wiele nauczyć, jak solidna, lecz przemyślana później porażka! Dotyczy to także zarządzania strategicznego rozwojem miast i gmin.
Przygotowaną przeze mnie Strategię Rozwoju Gminy Dobrzyniewo Duże na lata 2023-2033 uchwalono jednogłośnie. Poprzednią przygotowałem także ja, a w jej ramach władzom i pracownikom gminy wiele udało się osiągnąć.
Na mój wykład na Manisa Celal Bayar Üniversitesi przyszło aż kilkudziesięciu profesorów i doktorantów tej uczelni. Samorządność to gorący temat także w Turcji, więc obecne polskie reformy w zakresie strategii rozwoju gmin budzą tu wielkie zainteresowanie.
Ćwierć wieku prac nad strategiami rozwoju miast/gmin i setki szkoleń jakie dałem na ten temat mówią mi jedno. Nasz kraj potrzebuje tysięcy wysoko wykwalifikowanych oraz zmotywowanych władz i menedżerów samorządowych.
A więc stało się! Wczoraj, Pan Prezydent podpisał ustawę, która nie tylko rewolucjonizuje planowanie przestrzenne w Polsce, ale nadaje też nadrzędną rolę strategiom rozwoju gmin, czyniąc je wkrótce obowiązkowymi.
Książka, którą recenzowałem dla AOSIS Scholarly Books opisuje metody wspierania zrównoważonego rozwoju gospodarczego stosowane przez samorządy Republiki Południowej Afryki.
To jest Aizhana Kazybayeva, doktorantka Almaty Management University, Ałmaty, Kazachstan i absolwentka KDI School of Public Policy and Management, Sedżong, Korea Południowa. Wygrała grant NAWA Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej by przyjechać do mnie na miesięczny staż na Uniwersytet Ekonomicznym we Wrocławiu
Można lubić Netfliksową ekranizację Wiedźmina lub nie. Na pewno jednak tę świetną powieść A. Sapkowskiego warto przeczytać. A w Miasto Ostrołęka poszli nawet dalej.
Budując strategię rozwoju gminy trzeba rozmawiać z mieszkańcami, w tym z młodzieżą i z seniorami. Musi być to jednak rozmowa wnikliwa, szczera i dobrze przygotowana.
To jest Megna Kalvani, doktorantka SP Jain School of Global Management. Przyjechała z Dubaju by poznawać strategie polskich gmin.
Nowe prawo o strategiach rozwoju gmin wysoko podnosi poprzeczkę władzom i kierownictwu samorządów. Daje im też jednak szansę by poprawili swój styl zarządzania gminą/miastem, co wyjdzie na dobre mieszkańcom, przedsiębiorstwom i środowisku, a także im samym.
To jest João Paulo Moreira Silva, doktorant Pontifícia Universidade Católica de Minas Gerais, Belo Horizonte. Przyjechał z Brazylii by poznawać strategie polskich gmin.