Gmina Marciszów – przełamać obawy i niemoc by zyskać rozwójGdy trzeba przekonać do innego spojrzenia

New Picture (6)
Są małe, wiejskie gminy, gdzie żyje się powoli, a zmiany napotykają na opór wynikający z obaw, przyzwyczajeń, prywaty i ogólnej niemocy. Choć chwilowo bolą, są jednak konieczne by się rozwijać. Zwłaszcza gdy się widziało i chce czegoś więcej.

W 2003 r. zrozumiały to władze gminy Marciszów. Utrzymanie wielu małych szkół, urzędu gminy i innych jednostek w starych, niefunkcjonalnych, energochłonnych budynkach kosztowało krocie. Brakowało więc pieniędzy na inwestycje. Zmiany jednak blokowano, ale dzięki strategii udało się je przeprowadzić.

wyzwanie

Na początku XXI w. sytuacja samorządu gminy Marciszów nie była dobra. Jednostki gminy, tzn. urząd gminy, szkoły, przedszkole, świetlice, biblioteka, ośrodek pomocy społecznej i inne, rozproszone były po całym jej terenie. Każda z nich miała zatem swoją obsługę techniczno-administracyjną. Co więcej, wszystkie te jednostki zlokalizowane były w starych, zdekapitalizowanych, niefunkcjonalnych i energochłonnych budynkach. W efekcie, jakość usług świadczonych w nich dla mieszkańców była obniżona (np. szkoły pozbawione były zaplecza sportowego), a koszty utrzymania bardzo wysokie. W budżecie gminy permanentnie brakowało zatem pieniędzy na wszelkie prorozwojowe inwestycje. Brakowało nawet na kilkunastoprocentowe udziały własne w projektach finansowanych z funduszy Unii Europejskiej. Zdawano sobie też sprawę, że na udziały te będzie brakować również za kilka lat, gdy Polska wejdzie do Unii i zaczną z niej napływać znacznie większe pieniądze. Gdy ten finansowy kryzys nabrzmiał postanowiono dokonać zmian, a wcześniej je odpowiednio zaplanować. Okazało się jednak, że duża część mieszkańców, pracowników wspomnianych jednostek, a i niektórzy radni są przeciw zmianom. Argumentowali to niewielką odległością jaką pokonują dzieci w drodze do szkół, koniecznością utrzymania urzędniczych miejsc pracy i wieloletnimi przyzwyczajeniami. Konflikt narastał, aż postanowiono sięgnąć po pomoc eksperta zewnętrznego, który znajdzie rozwiązanie dla tej sytuacji.

Wyzwanie polegało zatem na tym by zbudować i wdrożyć strategię rozwoju zawierającą taki program restrukturyzacji jednostek gminy, który przyniesie przekonujące korzyści dla wszystkich stron. Inaczej mówiąc, wyzwanie polegało na zbudowaniu strategii restrukturyzacyjnego paktu dla gminy.

strategia

Prace rozpoczęliśmy od cyklu warsztatów strategicznych, do uczestnictwa w których zaprosiliśmy wszystkie zainteresowane strony. Obok ogólnego omówienia problemów i możliwości rozwojowych gminy, chodziło w nich głównie o to by wzbudzić wiarę w możliwość rozwoju gminy, a także by dokładnie dowiedzieć się co budzi największe obawy przed kompleksową restrukturyzacją, a następnie zdobyć zaufanie i znaleźć kompromis korzystny dla wszystkich. Mimo, iż było trudno zaufanie i kompromis udało się osiągnąć. Następnie analizowaliśmy liczne warianty restrukturyzacji jednostek mieszczące się w ramach zawartego kompromisu. Ustaliliśmy także zakres społecznego monitoringu i dialogu w realizacji tego planu, by podtrzymywać i rozwijać wspomniane zaufanie.

Opracowana tak strategia zakładała przeniesienie kilkunastu jednostek gminy z różnych miejscowości do zupełnie nowego kompleksu budynków, zlokalizowanego we wsi Marciszów, który będzie zaczątkiem centrum przyszłego miasta. Miało to zredukować koszty, a jednocześnie podnieść jakość ich funkcjonowania. Strategia zakładała też, że w kolejnych latach, inwestycje infrastrukturalne sfinansowanie dzięki oszczędnościom powstaną w pierwszej kolejności we wsiach “pokrzywdzonych” utratą szkół. Strategia zakładała również, że oszczędności zostaną zainwestowane w rozwój ponadlokalnych funkcji turystyczno-rekreacyjnych gminy. Gmina ta posiada bowiem wiele walorów przyrodniczych.

W strategii znalazły się zatem zadania takie jak:

  • budowa nowego centrum oświatowo-administracyjnego w Marciszowie,
  • zwiększenia racjonalności przestrzennego rozlokowania gminnych placówek szkolnych – reorganizacja sieci szkół,
  • rozbudowa infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej wg. przyjętej koncepcji i harmonogramu we wsiach: Domanów, Nagórnik, Pastewnik, Pustelnik, Świdnik i Wieściszowice,
  • rozbudowa turystyczno-rekreacyjnych ścieżek rowerowych, szlaków pieszych, oznakowania informacyjnego i parkingów przy atrakcjach przyrodniczych,
  • stworzenie systemu dialogu publicznego i informowania społeczności lokalnej o działalności władz gminy.

rezultaty

Nowoczesny kompleks oświatowo-administracyjny powstał w ciągu następnych 3 lat. Mieści się w nim dziś urząd gminy, ośrodek zdrowia, szkoła podstawowa, zakład gospodarki komunalnej, przedszkole, biblioteka i ośrodek pomocy społecznej. Obok znajduje się centrum kultury. Uzyskane oszczędności zostały wykorzystane zgodnie z planem na realizację inwestycji infrastrukturalnych i proturystycznych. Szczegóły osiągniętych rezultatów przedstawia zamieszczony niżej film. Sukces we wdrażaniu strategii spowodował, iż dwie kolejne strategie rozwoju tej gminy, włącznie z obecnie obowiązującą, zostały ponownie mnie powierzone do wykonania.

Zobacz moje referencje za realizację tego projektu konsultingowego.

 

Twój samorząd także stoi przed trudnymi wyzwaniami?

Skontaktuj się ze mną.

Samorządy, które mi zaufały:

Potrzebujesz strategii rozwoju gminy, jej ewaluacji lub szkolenia jak ją opracować i wdrożyć?